Startup yolculuğunun her adımında farklı zorluklar, aşılması gereken farklı eşikler var. Kurulum ve başlangıç en zor kısım gibi gözükse de büyümek, özellikle de kurulan ülkeden çıkarak global ölçekte büyümek de oldukça zorlu bir yolculuk.
Girişimcilere bu yolculuklarında hem maddi hem manevi olarak yardım olacak aktörlerin en önemlileri kuşkusuz kuluçka merkezleri ve hızlandırma programları. Fiziksel çalışma alanı sağlamadan mentor desteğine, network oluşturmadan çalışan bulmaya kadar bir çok farklı alanda startuplara destek sağlayan bu programların ölçekleri, yoğunlaştıkları sektörler ve startuplardan beklentileri de birbirinden farklı. Biz de bu yazımızda global ölçekte çalışan en popüler programları detayları ile derleyerek kendinize en uygun programı seçmenize yardımcı olmaya çalışacağız.
Programları sıralamaya başlamadan önce birbiri yerine sıklıkla kullanılan bu iki kavram arasındaki farkı netleştirelim. Esasen kelimelerin sözlük anlamları düşünüldüğünde programlar arasındaki farklar da kolayca anlaşılabilir. Kuluçka programları yeni bir fikri kuluçkaya yatırıp iyi bir iş modeli ile bir şirkete dönüşmesini sağlamayı amaçlayan programlarken, hızlandırma programları var olan bir şirketin büyüme aşamasına destek olan programlar. Bir diğer deyişle kuluçka merkezleri inovasyona odaklanırken, hızlandırma programları iş modeline odaklanıyor.
Bu programların merkezleri ağırlıklı olarak Silikon Vadisi gibi startup hubları olmakla beraber bugünlerde dünyanın hemen her yerinde bu programlar mevcut. Bölgesel ya da global ölçekte çalışan programlar olduğu gibi, yerel ölçekte çalışan programlar da mevcut. Özellikle teknoloji alanında ürün üreten girişimciler için bir çok program var. Buradaki kritik nokta, bu programlara dahil olmak için uygun anı bulmak ve en çok fayda sağlayacak programı seçmek! Bunu yapmak için de bilgi sahibi olmak önemli.
Kuluçka programları bağımsız olabilecekleri gibi melek yatırımcılar, hükümet kuruluşları, bankalar ya da başka büyük firmalar tarafından desteklenerek oluşturulan yapılar olabilir. Erken aşama şirketleri, hatta bazen henüz şirketleşememiş girişimcileri destekler. Belli bir sektörün gelişmesini hedefleyen kuluçka programları olabildiği gibi sektör ayrımı yapmayan programlar da var. Örneğin bankalar tarafından desteklenen kuluçka programları genellikle bankacılık alanında iş süreçlerini kolaylaştıracak çözümler sunan girişimleri destekleyebilir, iklim değişikliğini dert edinen bir hükümet bu konuda çözümler üretecek girişimciler için bir kuluçka programı oluşturabilir vs…
Kuluçka programları erken aşama girişimleri destekler. Kimi zaman tek bir girişimci, fikrini geliştirip şirketleştirmek için de dahil olabilir. Startuplar tek bir kişinin parlak bir fikriyle başlayabilir; ancak bu fikri geliştirmek, gerçekçi bir iş planı oluşturmak, ürünün marketteki yerini bulmak, uygun çalışanları bulmak ve bir şirket haline getirmek için girişimcinin desteğe ihtiyacı vardır. Kuluçka programları bu süreç için ideal yerler.
Kuluçka merkezleri çoğunlukla desteklediği girişimlere paylaşımlı bir çalışma alanı, standart bir eğitim programı, mentor desteği ve network edinebileceği etkinliklere katılma olanağı sağlar. Diğer erken aşama girişimlerle bir araya gelmek ve Startup networküne dahil olmak kuluçka programlarında edinilecek en önemli deneyimlerden biri.
Kuluçka merkezleri çoğunlukla desteklediği girişimlere paylaşımlı bir çalışma alanı, standart bir eğitim programı, mentor desteği ve network edinebileceği etkinliklere katılma olanağı sağlar. Diğer erken aşama girişimlerle bir araya gelmek ve Startup networküne dahil olmak kuluçka programlarında edinilecek en önemli deneyimlerden biri.
Hızlandırma programları yukarıda da bahsedildiği gibi daha geç aşama girişimler için ideal. Bu programlara dahil olmak kuluçka programlarına dahil olmaktan çok daha zor. Özellikle en popüler olan programlar kabul ettikleri girişimler konusunda oldukça seçici. Örneğin global ölçekteki en popüler hızlandırma programı olan Y Combinator başvuran girişimlerin yalnızca %2’sini kabul ediyor, diğer bir önemli program Techstars ise 1000 başvurudan yalnızca 10’unu programa dahil ediyor.
Hızlandırma programları genelde şu şekilde işler: program erken aşama girişimlere bir miktar tohum yatırımı yapar ve karşılığında bir miktar hisse sahibi olur. Bu hisseye karşılık olarak girişimlere geniş bir mentor ağına erişim olanağı sağlar. Bu mentor ağı içinde başarılı Startup kurucuları, yatırımcılar, sektör uzmanları gibi kişiler olur. Hızlandırma programları bu desteklerle startupın büyüme yolculuğunu hızlandırır, Startupın iki üç yılını alacak bir aşamaya bir kaç ay içinde gelmesini sağlar.
Hem kuluçka programları hem de hızlandırma programları genç şirketlerin büyümesine yardımcı olan önemli destek mekanizmaları. Hangi aşamada nereye başvuracağınız ise tamamen sizin ihtiyacınızla alakalı!
Global ölçekte çalışan bu on programın her biri başarılı girişimler çıkartmış, kendini ispatlamış programlar. Ancak bu programlara dahil olmanın başarılı olmak için tek başına yeterli olmadığını unutmamak lazım. Programa dahil olan girişimciler aktif olmalı, uygun mentor seçimlerine dikkat etmeli ve başarılı Startup kurucularının deneyimlerinden faydalanmalı.
Y Combinator, dünyanın en popüler kuluçka programlarından biri ve her yıl yüzlerce girişimciyi kabul ediyor. 2005’te Amerika’da kurulan program bugüne kadar 4000’in üzerinde şirkete destek oldu. Teknoloji odaklı girişimleri kabul eden program şirketlerden %7 oranında bir hisse alıp karşılığında 500K USD destek veriyor. Geniş bir mentor ağına sahip olan program, eğitimler sonrasında startupları ağındaki yatırımcılarla da tanıştırıyor.
Şartları ve program: Programa sadece en az %10 oranında hisse sahibi olan kurucular katılabiliyor. 12 hafta süren program online olarak gerçekleşiyor.
Destekleri: 500.000 $ yatırım, mentorluk, demoday
Başarılı girişimler: Stripe, Airbnb, Twitch
Web site: https://www.ycombinator.com/
Techstars 2006 yılında Amerika’da kurulmuş bir başka global kuluçka programı ve Boston, Seattle, New York City, Amsterdam, Londra, Tel Aviv gibi farklı startup hublarında program yürütüyor. Toplam 12 ülkede 50’ye yakın hızlandırma programı yürüten Techstars hepsi teknoloji ile bağlantılı olmak üzere sağlık, enerji, gıda gibi farklı sektörlerden girişime destek olmaya devam ediyor.
Şartları ve program: Yatırım yapacakları değerleme 3.000.000 $,
Destekleri: 500.000 $ a kadar yatırım desteği, mentorluk, 6 ay sürecek programa kurucu yüz yüze katılacaksa toplamda 20.000 $ yaşama desteği.
Başarılı girişimler: Digitalocean, Ginger.io, Outreach
Web sitesi: https://www.techstars.com/
500 Global, eski adıyla 500 Startups, hem erken aşamalara yatırım yapan bir fon hem de bir hızlandırma programı. 2010 yılında Amerika’da kurulan 500 Global’in San Francisco, Mexico City, Miami, Dubai, Bahrain, Istanbul gibi birçok şehirde şubeleri var ve 2000’in üzerinde şirketi programlarına dahil etmiş ve mezun etmiş durumdalar. Program ağırlıklı olarak teknoloji, e-ticaret, finans, sağlık ve gıda sektörlerindeki girişimleri kabul ediyor.
Şartları ve programı: Farklı sektörlerden olsa da girişimlerin teknoloji tabanlı olması programa katılmanın ön şartı. Program ayrıca en az bir prototipin üretilmiş olmasını ve girişimin ilk satışını yapmış olmasını ve ölçeklenebilir bir iş modeline sahip olmasını bekliyor.
Destekleri: Yatırım imkanı, mentorluk, global ağa erişim
Başarılı girişimler: Insider, Canva, Reddit
Web sitesi: https://500.co/
Seedcamp, bir önceki iki programdan farklı olarak Avrupa merkezli bir kuluçka program. Merkezi Londra’da olan program adından da anlaşılacağı üzere tohum aşamasındaki startupları destekliyor. Teknoloji başta olmak üzere, e-ticaret, sağlık ve gıda gibi çeşitli sektörlerdeki girişimleri kabul eden Seedcamp, Avrupa dışındaki girişimleri de kabul ediyor.
Şartları: Mevcut sorunları teknoloji ile daha kolay bir şekilde çözmeyi hedefleyen program 75K€ karşılığında girişimlerin %7’sini alıyor.
Destekleri: Tohum yatırımın yanı sıra 300 K euroya kadar yatırım, mentorluk ve topluluğa erişim sağlıyor.
Başarılı girişimler: Wise, Revolut, Hopin
Web sitesi: https://seedcamp.com/
2009 yılında Boston’da kurulan ve kar amaçlı olmayan MassChallenge, Amerika’nın yanı sıra İsrail, Meksika ve İsviçre’de de şubelere sahiptir ve her yıl yüzlerce girişimciyi kabul eder. Kar amaçlı olmaması sebebiyle şirketlerden pay almaz ancak aynı sebepten dolayı maddi destek de sağlamaz.
Şartları: MassChallenge’ın farklı alanlara yoğunlaşmış programları var, şartlar da programa göre değişiklik gösteriyor. Daha önce 1M USD’dan fazla yatırım almamış olmak, yıllık geliri 2M dolar üzerinde olmamak gibi şartları var.
Destekleri: Mentorluk, demoday katılımları ile yatırımcılarla buluşturma.
Başarılı girişimler: Bitso, Ginger, Hyliion
Web sitesi: https://masschallenge.org/
Startup wise guys, 2012 yılında kurulmuş Estonya merkezli bir kuluçka merkezi. Diğerleri ile kıyaslayınca daha küçük ölçekli olmasına rağmen erken aşama startuplar için önemli destekler sağlıyor. Bugüne kadar 71 ülkeden 300’ün üstünde startupı destekleyen Startup Wise Guys’ın desteklediği startuplardan 13’ü exit yapmayı başarmış.
Şartları: B2B alanında SaaS ürün geliştirmek
Destekleri: Mentorluk, 50.000 $ yatırım
Başarılı girişimler: Bolt, Comodule, Skeleton
Web sitesi: https://startupwiseguys.com/
Founders Factory, 2015 yılında kurulmuş Londra merkezli bir girişim sermayesi şirketi. Şirket erken aşama teknoloji şirketlerine yatırım yapıyor, ayrıca hem kuluçka programları hem de hızlandırma programları aracılığıyla bu girişimlerin büyümesine yardımcı olacak destekler sunuyor. Tohum öncesi, tohum ve ölçeklenme aşamasındaki startuplar için farklı programlar mevcut. Sağlık, e-ticaret, fintech, medya, enerji ve ulaşım sektörleri Founders Factory’nin ilgi alanında.
Şartları: Farklı ölçeklerdeki startup programları için farklı şartlar ve program süreleri var ancak ortak olarak tüm başvuruların teknoloji odaklı olması bekleniyor.
Destekleri: Yatırım, networke erişim, mentor desteği
Başarılı girişimler: Shopcircle, Pergele, Storyblok
Web sitesi: https://foundersfactory.com/
2006 yılında Silikon Vadisi’de kurulan Plug and Play en eski ve en büyük kuluçka merkezlerinden. Avrupa, Asya ve MENA bölgelerinde de aktif olan Plug and Play, farklı konularda farklı ölçeklerde startuplar için programlar geliştiriyor. Bu geliştirdiği programlarda büyük ölçekli firmalarla işbirliği de yapıyor. Programdan çıkan startuplar içinde dünyanın işleme şeklini değiştirecek ölçüde başarılı olmuş firmalar var.
Şartları: Konu ve sektör çeşitliliği yüksek olduğu için farklı programlar mevcut. Hepsinin ortak şartı ise mevcut sorunları teknoloji yardımıyla daha iyi bir şekilde çözmek.
Destekleri: Yatırım, topluluğa erişim, mentorluk
Başarılı girişimler: Paypal, Dropbox, Honey
Web sitesi: https://www.plugandplaytechcenter.com/
Techsign olarak kurulduğumuz 2017 yılından beri, daha güçlü ve sağlam bir şekilde büyümek için destek almaya özen gösterdik. İlk dahil olduğumuz kuluçka merkezi Albaraka Garaj oldu. Kurucu ortakların dışında yalnızca bir çalışanı olan bir şirket olarak girdiğimiz bu kuluçka merkezinde ilk ürünümüz olan biyometrik imzayı geliştirdik ve pazara uygun hale getirdik.
Aynı zamanda İstanbul Teknopark’a başvurduk ve kabul edilince ofisimizi buraya taşıdık. Yeni bir startup olarak aldığımız destekler ve teşviklerle daha güvenli adımlarla yürüdük. Ofisimiz hala Teknopark’ta.
Kuruluş aşamasında kuluçka merkezinden destek almak akıllıca bir karardı. Ancak ilk kuluçka merkezi deneyiminin faydalarına rağmen ileriki dönemlerde bu konuya gerekli önemi veremedik. İlk müşterileri edinme, sorunları çözme, teknolojiyi iyileştirme konularının yarattığı meşguliyetin üstüne 2020 yılında patlak veren covid 19 salgını da eklenince hızlandırma programlarına bakamadık. Bunu bir öz eleştiri olarak belirtmenin diğer girişimciler için faydalı olacağını düşünüyorum. Çünkü yukarıda bahsettiğim programlar için optimum başvuru zamanları var, bu zamanları geçirdiğinizde programların şartları sizin için uygun olmaktan çıkıyor. Bizim başımıza gelen bu oldu.
2020 yılında covid 19’un yarattığı ihtiyaçları dikkate alarak ikinci ürünümüz olan KYC’yi ürettik. Türkiye’de güçlü müşteriler edindikten sonra yönümüzü yurt dışına çevirdik ve hızlandırma programları tekrar radarımıza girdi. Pek çok hızlandırma programına başvurduk. Ancak az önce de bahsettiğim gibi çok başarılı programların bazıları için fazla büyümüştük! Örneğin Techstars. Techstars’ın ilk başvuru aşamasını geçen %2’lik kısma girdik ancak programın yatırım için belirlediği maksimum değerlemenin iki katına çıkmış olduğumuz için ikinci aşamaya geçmedik. Benzer bir süreç Expert Dojo isimli kuluçka merkezi ile de yaşandı. Sözleşme şartları bizim değerlememiz ile uyuşmuyordu ve burayı da reddetmek zorunda kaldık. En nihayetinde Texas merkezli Newchip programı ile şartlarımız uyuştu. Yatırım yapmayan ve dolayısı ile hisse de almayan bu program bizim sürecimiz için en uygun program oldu. Bir ücret karşılığında dahil olduğumuz bu programdan AWS, GoogleCloud, Stripe gibi halihazırda kullandığımız platformlara kredi aldığımız için ödediğimiz ücret çok önemli değil. Program kapsamında aldığımız mentorluklar, yatırım sunumu danışmanlığı, eğitimler ise paha biçilemez!
Startup yolculuğu zor ve engellerle dolu. Biz de bu yolculuğunda startuplara destek olmak ve ekosistemi birlikte büyütmek arzusundayız. Umuyorum ki bu yazı genç girişimlere faydalı olur. Bunun yanı sıra ürünlerimizi startuplara uygun fiyatlarla sunduğumuzu da hatırlatmak isterim.
Siz de start upınızın büyüme yolculuğunda biyometrik imza, döküman yönetimi ve KYC (know your customer) gibi teknolojileri kullanmak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilir, Techsign ile tanışarak start upınızı geliştirecek bu teknolojiler ile tanışabilirsiniz. Şimdilik görüşmek üzere,